Ο Αλέξ.Παπαδιαμάντης υμνεί τον Άγιο Διονύσιο

Ο Αλέξ.Παπαδιαμάντης υμνεί τον Άγιο Διονύσιο

Τα νέα μας - Πολιτιστικά

Συντάχθηκε απο τον/την Γιώργος Γούσιας

Τετάρτη, 27 Ιούλιος 2011 02:15

Πάνε πολλά χρόνια, όταν πρωτοείδα στα Άπαντα του Αλ. Παπαδιαμάντη ένα τρισέλιδο υμνογράφημα με τον τίτλο «Κανών ικετήριος εις τον Όσιον Διονύσιον τον εν Ολύμπω».  Ήταν ένα πραγματικό ξάφνιασμα και μια μεγάλη απορία για το ποια ήταν  η αιτία που παρακίνησε αυτόν τον μεγάλο άνθρωπο των ελληνικών γραμμάτων, όχι απλώς να αναφερθεί σε κάποιο του κείμενο στον Άγιο Διονύσιο, αλλά να γράψει προς τιμήν του έναν εκκλησιαστικό ύμνο. Μα ο χρόνος ποτέ δεν επαρκούσε  (στ’ αλήθεια, ποτέ;) για την ανάγνωση του μεγάλου έργου του Σκιαθίτη πεζογράφου, να μη πω ακόμα ότι και η προσπάθεια μερικών φιλολόγων από τα γυμνασιακά μας  χρόνια, να τον οικειοποιηθούν –εσφαλμένα ασφαλώς- ως πολιορκητικό κριό της καθαρεύουσας, λειτούργησε αρνητικά, σε βαθμό, που πάρα πολλοί κι ανάμεσά τους κι εγώ, πάρα πολύ αργά ανακαλύψαμε το μεγαλείο του έργου του. Ο φετινός γιορτασμός των 100 χρόνων από το θάνατο του Παπαδιαμάντη, ήταν μια αφορμή να ξανασκύψουμε όχι μόνο στη «Φόνισσα» και στη «Σταχομαζώχτρα» αλλά και σε άλλα κείμενα του συγγραφέα. Ήταν φυσικό λοιπόν να ξαναβγεί στην επιφάνεια το παλιό μου ερώτημα. Αλλά η απάντηση εξ ίσου δύσκολη και η προσφυγή σε ειδικούς απαραίτητη. Ο φιλόλογος και επιμελητής των Απάντων του Παπαδιαμάντη που επανακυκλοφορούν από το «Βήμα», Νίκος Τριανταφυλλόπουλος, στάθηκε πολύ ευγενικός απέναντί μου. Θυμόταν ότι η Ακολουθία για τον Άγιο Αντίπα της Περγάμου, κατά την πληροφορία του Οικονόμου της Σκιάθου Γεωργίου Ρήγα, «συνετέθη έν τινι νυκτί, ότε αλγών ο μακαρίτης τον οδόντα, κατέφυγεν εις την βοήθειαν του αγίου και εζήτει παρ’ αυτού θεραπείαν…». Αλλά για τα υπόλοιπα τρία υμνογραφήματα δεν μνημονεύεται καμία σαφής αιτία, για δε τον Άγιο Διονύσιο δεν υπάρχει καμιά άλλη μαρτυρία πέραν του ότι τιμάται ιδιαίτερα στη Σκιάθο. Υπάρχει μάλιστα η φήμη ο εορτασμός της μνήμης του Αγίου, οφείλεται στον Παπαδιαμάντη και στον Μωραϊτίδη. Μα όταν αναφέρεται κανείς στον Άγιο Διονύσιο, πρέπει να ξεκινά από τον καθ’ ύλην αρμόδιο, δηλαδή από τον καθηγητή του Α.Π.Θ. Απόστολο Γλαβίνα. Στη βιογραφία του που έγραψε ο Δαμασκηνός ο Στουδίτης και την οποία παραθέτει ο κ.Γλαβίνας στο βιβλίο του «Ο Άγιος Διονύσιος ο εν τω Ολύμπω», αναφέρεται το εξής περιστατικό:  Κάποτε επισκέφθηκαν τον Άγιο δύο μοναχοί από τη μονή Καρακάλλου, οι οποίοι του ανέφεραν ότι ένας κακός μοναχός «ετζάκιζε» μια νύχτα το σκευοφυλάκιο και τους πήρε τον χρυσό που φύλαγαν για τις ανάγκες του μοναστηριού. Μετά από αγρυπνία και προσευχή -καθώς αναφέρεται, ο Όσιος τους παρηγόρησε, λέγοντας «υπάγετε εις την νήσον Σκίαθον, και εκεί ευρήσετε τον κλέπτην εκείνον αμόναχον» και τους συμβούλεψε «μη τον ελέγξετε παρρησία, να μη το μάθουν οι Αρχηγοί των κρατούντων και πάρουν τα χρήματα, αλλά συντέχετέ του με καλόν τρόπον, με πραότητα, να τα λάβετε. Ούτω γουν εποίησαν, και λαβόντες τα χρήματα επέστρεψαν εις το μοναστήριον». Τούτο το περιστατικό είναι ίσως η απαρχή της σχέσης του Αγίου Διονυσίου με τη Σκιάθο. Καθώς με διαβεβαίωσε και ο πρωθιερέας Γεώργιος Σταματάς αλλά και ο λυκειάρχης Ευάγγελος  Παπαβαγγέλης  (εξέχοντα μέλη της κοινωνίας της Σκιάθου, στους οποίους με παρέπεμψε ο κ.Τριανταφυλλόπουλος), η μνήμη του Αγίου Διονυσίου διατηρείται ζωντανή στο νησί. Μάλιστα όταν οι Σκιαθίτες κατέβηκαν από το Κάστρο και έχτισαν το 1846 τον ναό των Τριών Ιεραρχών, μέσα στο ιερό του, έχτισαν παρεκκλήσι  προς τιμή του Αγίου Διονυσίου και τελούν κάθε χρόνο στη γιορτή του ολονύκτια ακολουθία. Στον ναό αυτό, που καθώς λένε οι Σκιαθίτες, βαφτίστηκε και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης,  υπηρετούσε και ο πατέρας του ιερέας Αδαμάντιος, και εύλογα συμπεραίνει πλέον κανείς τη σχέση του με τον Άγιο Διονύσιο. Ο Ικετήριος Κανών του Παπαδιαμάντη, ο οποίος σχηματίζει την ακροστιχίδα «Ωδήν προσάξω τηνδε Διονυσίω», μελοποιήθηκε περί το 1960 από τον Βολιώτη πρωτοψάλτη Μανόλη Χατζημάρκο και εψάλη στις εκδηλώσεις που έγιναν στο Βόλο για τα 50 χρόνια από την αποδημία του,  τριάντα δε χρόνια αργότερα, όλα τα υμνογραφήματα μελοποιήθηκαν από τον Λυκούργο Αγγελόπουλο και κυκλοφόρησαν και σε μαγνητοταινίες. Ο ιερέας του χωριού μας Νικόλαος Ταμπάκος, επιθυμώντας να εξάρει τον  σεβασμό που έτρεφε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στον «δικό» μας  Άγιο και θέλοντας να συμμετάσχει και το χωριό μας στις εκδηλώσεις που γίνονται πανελλήνια για τα 100 χρόνια από το θάνατο του «κοσμοκαλόγερου», κατά την πανηγυρική θεία λειτουργία που θα γίνει την Κυριακή 31 Ιουλίου στην εκκλησία του Αγίου Διονυσίου Δρακότρυπας, θα ψάλλει ολόκληρο τον Ικετήριο Κανόνα, έτσι ώστε το υμνογράφημα του θεοσεβούμενου υμνωδού να ακουστεί στην πατρίδα του υμνούμενου Αγίου. Γ.Γούσιας 27/7/2011

http://www.drakotrypa.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=795:2011-07-26-23-15-47&catid=918:2009-03-18-00-55-03&Itemid=214